Dziedzictwo epoki hellenistycznej

Kultura hellenistyczna stanowiła fundament przyszłej kultury grecko-rzymskiej.Dzięki kulturze hellenistycznej Rzymianie poznali dorobek cywilizacji greckiej.Odkrywanie Grecji klasycznej zaczęło się dopiero w XIX w.n.e. wraz z rozwojem badań naukowych nad starożytnością.
Do tej pory Grecja antyczna była postrzegana przez pryzmat kultury hellenizmu i tego,co przejął z innych epok. Z okresu hellenistycznego pozostała cenna spuścizna,która na zawsze wpisała się w kulturę europejską.Dzięki pogłębianiu wiedzy o kulturze helleńskiej i hellenistycznej nastąpił wielki rozwój nauki.Odnaleziono greckie badania dotyczące m.in. matematyki,astrologii,astronomii,fizyki.Wiedzę matematyczną spisaną przez Eukalidesa,będzie się używać jako podręcznika do nauki matematyki.Poznano także przybliżoną obwód kuli ziemskiej oraz sposób na określanie długości geograficznej oraz model heliocentryczny.Z tego okresu pochodzi także wiele nurtów i postaw filozoficznych,które będą natchnieniem dla wolnomyślicieli.

                                                Archimedes-fizyka,matematyka (liczba pi).

                              Eratostenes-siatka graficzna i określanie długości geograficznych.
                                                     

                                           

Hipparchos-model heliocentryczny

Euklides-spisanie wiedzy matematycznej Greków

Epikur-epikureizm

Zenon z Kition-stoicyzm

Bibliografia:

Nowa Era ''Zrozumieć przeszłość cz.1''

Zdjęcia:

google grafika

Obyczajowość: nauka, religia, filozofia

Hellenizm nie był kulturą narzuconą lecz przyjmowaną dobrowolnie. Kultura hellenistyczna była w pełni grecką tylko pod względem językowym. Natomiast treść jej i idee zawierały często różnorodne elementy zaczerpnięte z dorobku umysłowego rożnych narodów włączonych do imperium macedońskiego, a później do cesarstwa rzymskiego.

Nauka
Dawny program szkoły ateńskiej obejmujący wykształcenie chłopca u gramatysty, lutnisty i u pedotriby w palestrze zaczął się dzielić na dwa poziomy. Proces ten zakończył się ostatecznie w czasach hellenistycznych powstaniem oddzielnej szkoły elementarnej, obejmującej naukę czytania, pisania oraz rachunków i szkoły średniej wymagającej od uczniów pewnego przygotowania na poziomie niższym. Szkoła średnia była dostępna tylko dla bogatej młodzieży. Bardzo ważną rolę w życiu szkoły hellenistycznej odgrywał gimnazjarcha, pełniące obowiązki dyrektora szkoły, jej mecenasa i ideowego przywódcy. Wybierało ich zgromadzenie ludowe (najwybitniejsi i bogaci obywatele miasta) na jedne rok. Czuwali nad realizacją programu nauczania, pracą nauczycieli, wychowaniem młodzieży.

Religia
Rozwój rozmaitych dziedzin wiedzy i różnorodnych zainteresowań naukowych szedł w parze ze wzrostem różnorodności wierzeń i praktyk religijnych. Nadal bardzo popularne były tradycyjne kulty greckiej religii, obok nich jednak, w odpowiedzi na zmienione warunki polityczne i społeczne, pojawiły się nowe kulty, związane na przykład z deifikacją osoby panującego. Niektóre kulty, mające w epokach wcześniejszych znaczenie lokalne, wśród nich kult boga-uzdrowiciela Asklepiosa czy misteryjny kult egipskiej bogini Izydy, stały się teraz wspólne dla całego świata hellenistycznego. W wielu przypadkach, w ramach procesu wzajemnego oddziaływania, kulty greckie bywały utożsamiane z obcymi, rozpowszechnionymi dotąd lokalnie we wschodniej części Śródziemnomorza. Takie wymieszanie tradycji było możliwe dzięki temu, że pierwotnie różne kulty proponowały te same metody przeciwdziałania ludzkim problemom. W innych przypadkach wierzenia lokalne i greckie po prostu żyły obok siebie.

Idealny władca grecki
Nowe monarchie epoki hellenistycznej wyłoniły się w wyniku wojen, panowali w nich dowódcy armii, którzy dzięki swoim zdolnościom zdołali opanować i obronić dany obszar. Dlatego też w świadomości społeczeństwa wczesnego hellenizmu za króla uważany był ten, kto potrafi zdobyć królestwo, odnieść osobisty sukces. Ziemia, nad którą panował, uważana była za jego własność, nazywano ją chora (lub ge) doriktetos, czyli "Kraj (ziemia) zdobyty włócznią". W kolejnych pokoleniach uznawano już prawo do władzy wynikające z dziedziczenia, ale sukces nadal był ważnym elementem wizerunku monarchy. Król, wzorem Aleksandra Wielkiego, miał osobiście dowodzić swoimi armiami, powinien być bezpośrednim autorem zwycięstwa. Wygrana w wojnie oprócz potwierdzenia zasług osobistych władcy była także dowodem boskiej łaski opiekujących się królem bóstw. Porażka przynosiła ujmę, była sprzeczna z ideą królewskości, wskazywała, że bogowie odwrócili się od pokonanego, usprawiedliwiała bunt.

Oprócz przymiotów przydatnych na polu walki, idealny władca hellenistyczny powinien także znajdować upodobanie w poezji, dysputach filozoficznych, wyrażać zainteresowanie naukami, sztuką, gromadzić i zamawiać cenne dzieła artystyczne. Hellenistyczni monarchowie często występowali więc w roli mecenasów, gromadząc na swym dworze ludzi kultury i nauki (najchętniej sławnych, co miało dowodzić królewskich upodobań)

Grecy okresu hellenistycznego, w odpowiedzi na pojawienie się monarchów o ogromnej potędze militarnej i dysponujących sporymi zasobami, rozwinęli koncepcję boskiej natury władcy. Uważano, że w królach objawia się boża łaska, pomagająca im osiągnąć tron i wynosząca ich ponad poziom zwykłych śmiertelników. Władców obdarzano przydomkami jak np. soter (zbawca), megas (wielki), nikator (zwycięzca), aniketos (niezwyciężony).

Filozofia Filozofia tego okresu przestała być jedyną nauką i uległa podziałowi na trzy części: logikę, fizykę i etykę. Etyka uzyskała w całym okresie pozycję dominującą.
Rozwój filozofii skoncentrował się w szkołach, wśród których dominowały: Platońska Akademia i Arystotelesowski Likeion, czynne już w poprzednim okresie. Na początku hellenizmu powstały trzy szkoły: stoicka, epikurejska i sceptycka.

Bibliografia:
http://www.wiw.pl/
http://pl.wikipedia.org/
http://parezja.pl/

Kult władców hellenistycznych

Było to zjawisko religijno-polityczne występujące w państwach hellenistycznych.Odnoszenie do władcy form czci okazywanej bogom.Zjawisko to należy rozpatrywać w ramach religii greckiej jako religii tradycyjnej,pozbawionej dogamtyki i jednoznacznych wyobrażeń o bóstwie.Kult władców wypływał z wiary w ich dwojaką naturę – boską i ludzką, a także w pojmowaniu bóstwa jako siły mogącej przejawiać się w cechach i wartościach (piękno, siła, mądrość). Zakładano, że bóstwo istnieje zarówno poza, jak i w świecie ludzi i rzeczy. Boska siła mogła także manifestować się w człowieku i jego przymiotach, a więc i we władcy.

Aleksander Wielki dowiaduje się o tym,że jest jednym z bogów.

Kult władców wyrażał się w przybieraniu lub nadawaniu przydomków o charakterze sakralnym (np. Epifanes – objawiający się (bóg), Antioch IV Epifanes, przybranie przez Mitrydatesa przydomka Neos Dionysos), lub przenoszenie posągu władcy do świątyni jednego z bogów.

Inne formy takiego kultu to wydzielenie świętego okręgu, wzniesienie na jego obszarze ołtarza, czasem świątyni, organizacja procesji i świąt.

Przyjęcie przez władcę imienia boga nie oznaczało jednak utożsamienia go z tym bogiem, ale przejawianie się we władcy siły bóstwa. Nie oznaczało również przypisania czynom władcy sankcji boskiej.

Kult władców nie pokrywał się w pełni z kultem bogów. Pozbawiony był bowiem jego podstawowej cechy: obrzędów. Także ofiary składane były hyper – za władcę do bogów, a nie do władcy. Modlitwy, jeśli kierowano do władcy (choć z reguły kierowano je do bogów w intencji króla), nie zawierały konkretnych próśb. Ważny był polityczny aspekt kultu władców. Był on próbą określenia miejsca władcy w nowym układzie politycznym, a także czynnikiem unifikacyjnym państw hellenistycznych.

                                                       Antioch VI Epifanes na monetach.

                                                                        Bibliografia:
                                                                                                                    Wikipedia
                                                                                                                      Zdjęcia:
                                                                                                                 grafika google

Kultura hellenistyczna

Kultura hellenistyczna odznaczała się kosmopolityzmem,indywidualizmem i synkretyzmem religijnym.W imperium dominowały język grecki(koine) i obyczajowość grecka.Mimo to kultura grecka(klasyczna) w swego rodzaju sposób wymieszała się z kulturą wschodnią,ponieważ Aleksander Macedoński chcąc zapobiec buntom pozwolił ternom podbitym i wcielonym do imperium na zachowanie swoich tradycji,wierzeń oraz zezwolił na obchodzenie różnego rodzaju świąt i obrzędów związanych z kulturą ludów wschodnich.

kosmopolityzm-pogląd negujący wszelkie podziały kulturowo-polityczne i terytorialne.Zwolennicy kosmopolityzmy nie czują powiązania z żadnym krajem,bądź terenem leczu uważają się za obywateli całego świata.Ich nadrzędnym celem jest polityczna i społeczna jedność świata,bez podziałów i konfliktów,stopioną w jedną wspólnotę ogólnoludzką.

synkretyzm religijny-łączenie ze sobą różnych tradycji religijnych wielu  narodów i wyznań,powodując zderzenie odmiennych poglądów oraz ich przemieszczenie.

Słowo synkretyzm według etymologii oznacza ''postępować jak Kretańczyk''.W świece helleńskim używane było jako nazwa zabiegu polegającego na włączaniu obcych bóstw do panteonu własnych.

Bibliografia:

Nowa Era ''Zrozumieć przeszłość cz.1''

Wikipedia

historiawliceaum.pl

Zdjęcia:

grafika google

Kultura hellenistyczna: nauka, rzeźba, literatura, architektura, malarstwo

Najbardziej charakterystyczną cechą kultury hellenistycznej jest jej zdumiewająca – biorąc pod uwagę ogrom obszarów jakie objęła – jednolitość. Jednolitość kultury hellenistycznej była wynikiem powszechnego przyjęcia ateńskiego wzoru wykształcenia (fizycznego i moralnego obywatelskiego kształcenia w gimnazjonach oraz „wyższego” wykształcenia, stworzonego przez Isokratesa wykształcenia retorycznego) i wychowania. Wszyscy obywatele – od ujścia Rodanu, aż po północny Afganistan, spędzali czas w taki sam sposób, czytali tych samych autorów, dodatkowo miasta w których spędzali czas budowane lub odbudowywane były wg takiego samego schematu - o regularnej 

Nauka 

W epoce hellenistycznej nauka osiągnęła szczyt. W III i na początku II w. p.n.e miała swój ośrodek w Muzeum Aleksandryjskim, które było założone na wzór ateńskiego Lykieonu. Było ono stowarzyszeniem literatów i uczonych, którzy byli utrzymywani przez króla. Zajmowali się badaniami naukowymi w dowolnych dziedzinach. Pomocą dla badań była ogromna biblioteka, która liczyła 700000 ksiąg (zwojów papirusu). Największe osiągnięcia epoka hellenictyczna miała w matematyce, fizyce, geografii i astronomii. Największy wkład w rozwój matematyki miał Apollonios z Perge (twórca trygonometrii i prekursor geometrii analitycznej) i Archimedes z Syrakuz. Głównym ograniczeniem w matematyce greckiej, był brak zera oraz literowy system zapisu cyfr, co sprawiało, że operacje przeprowadzano drogą geometryczną.

 

 

Rzeźba

Epoka hellenistyczna była ostatnim twórczym okresem – we wszystkich dziedzinach kultury, cywilizacji greckich polis. Przykładem łączenia tradycji i nowatorstwa jest rzeźba. Po opanowaniu przez Lizypa trzeciego wymiaru, rzeźba osiągnęła pełnie doskonałości formalnej w ramach obowiązujących w niej reguł. Artyści, którzy podejmowali klasyczną tematykę, w pewien sposób byli zmuszeni do naśladowania starych mistrzów. Rzeźba hellenistyczna poszerzyła (w porównaniu do rzeźby z epoki klasycznej) zakres tematów. Ówcześni artyści tworzyli rzeźby o charakterze egzotycznym, frywolnym czy też codziennym, zaczęto wykonywać również rzeźby grupowe (np. Laokoon z synami).

 

Grupa Laokoona

Literatura

Literatura ma charakter idylliczno-sentymentalny i rodzajowy. Cechuje ją bogactwo małych form literackich. Jednocześnie jest elitarna, przeładowana erudycją. Poeci usiłowali pokazać nie tylko swój talent literacki i doskonałość formalną, lecz także wiedzę, inteligencję i dowcip.
Najwybitniejszym poetą owych czasów był Kallimach z Cyreny, twórca elegii ajtiologicznych, w których wyjaśniał pochodzenie niektórych nazw, kultów lokalnych i obyczajów, a także idylli, epigramów oraz epylionu. Elegie miłosne tworzyli: Filetas z Kos, Antymach z Kolofonu, Fanokles, Aleksander Etolski i Hermesianaks z Kolofonu. Prace związane z działalnością Biblioteki Aleksandryjskiej przyczyniły się do rozwoju filologii (m.in. ustalenie kanonu dzieł klasyków) i powstania leksykografii.
W II i I w. p.n.e. nastąpił upadek poezji, którą reprezentowali jedynie pomniejsi twórcy związani z kręgiem syryjskim. Wymowa stała się jednym z głównych elementów nauczania, stąd jej wpływ na wszystkie gatunki literackie. Szkoły retoryczne propagowały kwiecisty i napuszony styl, zwany stylem azjańskim (Hegezjasz z Magnezji).

Architektura

Architektura hellenistyczna, to przede wszystkim zakładanie nowych miast, z żelaznym repertuarem budowli publicznych, jak np. teatr, gimnazjon, budynek rady. Dodatkowo powstał budynek łączący dom mieszkalny z budynkiem publicznym - pałac królewski. Niestety nic nie zachowało się z największych i najwspanialszych kompleksów Antiochii i Aleksandrii, odnaleziono jedynie resztki jednego z pałaców króla Macedonii.

 

Malarstwo

Malarstwo monumentalne znane jest na ogół z opisów i kopii rzymskich. Popularne były tematy historyczne, rodzajowe dotyczące życia codziennego i mitologii oraz pejzaże i martwa natura. W Aleksandrii tworzył przedstawiciel nowego kierunku zwanego grylloi. Były to przedstawienia karykaturalne, w których pod postaciami zwierząt lub ludzi o cechach zwierzęcych ukazywano sceny mitologiczne lub historyczne, często w formie groteski. Z tym ośrodkiem związane jest wytworzenie jeszcze jednego stylu przedstawień scen rodzajowych, zwanego ryparografią. Cechą charakterystyczną tego malarstwa było wzbogacenie scen rodzajowych np. przez ukazanie pracy w otoczeniu warsztatu, sceny życia codziennego urozmaicano scenami pornograficznymi lub wulgarnymi.

Bibliografia:

http://portalwiedzy.onet.pl/

http://lubczasopismo.salon24.pl/

http://cudaswiata.archeowiesci.pl/

http://zasoby.open.agh.edu.pl/  

http://lemurianmouseion.files.wordpress.com/

 http://pl.wikipedia.org/

Ośrodki kultury hellenistycznej

Epoka hellenistyczna (hellenizm, epoka aleksandryjska) miała początek w 323 r. p.n.e. – śmierć Aleksandra Macedońskiego, zwanego Wielkim, koniec nastąpił w 30 r. p.n.e. – samobójcza śmierć Kleopatry spowodowana rzymskim podbojem, który zakończył się zajęciem ptolemejskiego Egiptu. Był to okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu, a zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem. Pierwszy raz termin epoka hellenistyczna został użyty przez niemieckiego historyka Johanna Gustava Droysen’a. Użył go w swoich pracach na temat Aleksandra Wielkiego, jednak w odniesieniu do szerszego okresu - od śmierci Aleksandra do IV wieku.

Samobójstwo Kleopatry 

Ośrodki Kultury hellenistycznej

                                                                     -Aleksandria

Jednym z pierwszych ośrodków nauki i sztuki była Aleksandria Powstało tam:
- Muzeum - ufundowane przez Ptolemeuszy, 
- pierwsza akademia nauk utrzymywana przez państwo, 
- biblioteka,
- obserwatoria astronomiczne, 
- ogród botaniczny i zoologiczny.

Rozwijało się malarstwo dworskie -gdzie specjalizowano się w portretowaniu władców; malowano także postacie ulicy: karłów, żebraków, tancerzy, niewolników.

Naczynia artystyczne wyrabiane były na wysokim poziomie dla potrzeb dworu królewskiego.

-Pergamon 

Pergamon (w Azji mniejszej). 

Posiadał:

- bibliotekę konkurującą z aleksandryjską,
- pismo na pergaminie,czyli odpowiednio wyprawionej skórze zwierzęcej,
- rozwój architektury i rzeźby (stworzono tam szkołę rzeźbiarską).

-Milet

-Efez

-Antiochia

Antiochia (w Syrii rządzonej przez Seleucydów) - jedno z najpiękniejszych miast starożytności, szczycące się posiadaniem oświetlonych ulic, wodociągów, dzieł sztuki.

-Ateny

Ateny - utrzymały status miejsca, gdzie nadal rozwijała się nauka (medycyna, botanika), literatura, kierunki filozoficzne.

-Syrakuzy

Bibliografia:
http://eszkola.pl/historia/epoka-hellenistyczna-definicja-i-charakterystyka-5993.html

https://sites.google.com/site/kulturahellenistyczna/system/app/pages/search?scope=search-site&q=milet

grafika google

http://www.bryk.pl/s%C5%82owniki/s%C5%82ownik_historyczny/88233-kultura_hellenistyczna.html

Rozpad imperium Aleksandra Macedońskiego

Aleksander Macedoński 

Śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 r. p. n. e. zapoczątkowała proces rozpadu imperium macedońskiego. Nie pozostawił on po sobie żadnego następcy. 

Rząd pozostawiony przez Aleksandra był niezgodny, a przedstawiciele różnych ugrupowań toczyli krwawe walki między sobą. 

W 281 r. p. n. e. ostatecznie ustalił się podział polityczny świata powstałego z resztek imperium. Egiptem władali Ptolemeusze, Macedonią Antygonidzi, a wschodem Selukidzi. 

Ptolemeusz I Soter - przejął władzę w Egipcie

Seleukos I Nikator - objął władzę nad częścią wschodnią imperium

Bibliografia:
Podręcznik